ΒΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΕΝΟΧΛΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ – Ν.4808/2021

Βία και παρενόχληση

Περιλαμβάνει μορφές συμπεριφοράς, πράξεις, πρακτικές ή απειλές, που αποσκοπούν, οδηγούν ή ενδέχεται να οδηγήσουν σε σωματική, ψυχολογική, σεξουαλική ή οικονομική βλάβη. Εκδηλώνονται είτε μεμονωμένα είτε κατ’ επανάληψη.

Ενδεικτικά παραδείγματα συμπεριφοράς βίας και παρενόχλησης

Συνοπτική περιγραφή Νόμου Ν.4808/2021

Με το Ν.4808/2021 και συγκεκριμένα τα άρθρα από 2 έως 23 κυρώθηκε η Σύμβαση 190 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας για την εξάλειψη της βίας και παρενόχλησης στον κόσμο της εργασίας. Σκοπός των ρυθμίσεων αυτών είναι να θέσει ένα συνεκτικό και σύγχρονο πλαίσιο για την πρόληψη, την αντιμετώπιση και καταπολέμηση των συμπεριφορών βίας και παρενόχλησης, συμβάλλοντας στη δημιουργία ενός περιβάλλοντος εργασίας, το οποίο θα σέβεται, θα προωθεί και θα υλοποιεί στην πράξη το δικαίωμα κάθε προσώπου σε έναν κόσμο εργασίας χωρίς βία ή παρενόχληση.

Ο Νόμος προβλέπει γενικές υποχρεώσεις, οι οποίες δεσμεύουν όλες τις επιχειρήσεις, ανεξάρτητα από τον αριθμό των ατόμων που απασχολούνται σε αυτές.

Ειδικά, για τις επιχειρήσεις που απασχολούν περισσότερα από είκοσι (20) άτομα, η υποχρέωση υιοθέτησης δύο αυτοτελών πολιτικών:

• η πρώτη αφορά την καταπολέμηση της βίας και παρενόχλησης και
• η δεύτερη τη διαχείριση των εσωτερικών καταγγελιών.

Οι δύο αυτές πολιτικές εξειδικεύονται με την Υπουργική Απόφαση 82063/2021, στην οποία περιλαμβάνονται υποδείγματα πολιτικής και οδηγίες προς τις επιχειρήσεις με προσωπικό μεγαλύτερο από είκοσι (20) άτομα

Πότε μια συμπεριφορά βίας και παρενόχλησης θεωρείται ότι λαμβάνει χώρα κατά την εργασία;

Μία συμπεριφορά βίας και παρενόχλησης θεωρείται ότι λαμβάνει χώρα κατά την εργασία όταν  εκδηλώνεται:

• Στον χώρο εργασίας: ο χώρος εργασίας περιλαμβάνει δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους στους οποίους το εργαζόμενο άτομο παρέχει εργασία
• Κατά τις μετακινήσεις από και προς την εργασία: σε αυτήν την κατηγορία περιλαμβάνονται επαγγελματικά ταξίδια, καθώς και κάθε άλλη κοινωνική εκδήλωση και δραστηριότητα που σχετίζεται με την εργασία.

Κατά τις επικοινωνίες που σχετίζονται με την εργασία, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που πραγματοποιούνται μέσω τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνίας.

Κατηγορίες προσώπων που εμπίπτουν στις διατάξεις για τη βία και παρενόχληση κατά την εργασία

Εργαζόμενες/οι και απασχολούμενες/οι στον ιδιωτικό τομέα, ανεξάρτητα από το συμβατικό τους καθεστώς, συμπεριλαμβανομένων:

• Απασχολούμενων με σύμβαση έργου, ανεξαρτήτων υπηρεσιών, έμμισθης εντολής,
• Απασχολούμενων μέσω τρίτων παρόχων υπηρεσιών,
• Άτομα που παρακολουθούν κατάρτιση, συμπεριλαμβανομένων των ασκούμενων και των μαθητευόμενων
• Εθελόντριες/εθελοντές
• Εργαζόμενες/εργαζόμενοι των οποίων η σχέση εργασίας με την επιχείρηση στην οποία έλαβε χώρα το περιστατικό έχει λήξει
• Άτομα που προσέρχονται στην επιχείρηση προς αναζήτηση εργασίας.

Υποχρεώσεις εργοδοτών

Στην υποχρέωση των εργοδοτών για παροχή ενημέρωσης προς τις/τους εργαζόμενες/ους σχετικά με τους κινδύνους για την ασφάλεια και την υγεία στην επιχείρηση, προστίθενται οι κίνδυνοι βίας και παρενόχλησης, καθώς και τα μέτρα για την καταπολέμησή τους.

Στη γενική υποχρέωση των εργοδοτών περί κατάρτισης προγράμματος προληπτικής
δράσης και βελτίωσης των συνθηκών εργασίας, προστίθενται στις παραμέτρους αυτών των προγραμμάτων οι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι.

Στην ίδια διάταξη (άρθρο 7. Παρ.θ.), προστίθεται η αξιολόγηση και των ψυχοκοινωνικών κινδύνων. Σε αυτούς εντάσσονται πλέον οι κίνδυνοι βίας και παρενόχλησης, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής παρενόχλησης, ενώ προβλέπεται και η λήψη μέτρων για την πρόληψη, έλεγχο και περιορισμό αυτών. Εμπλουτίζονται οι αρμοδιότητες του ιατρού εργασίας, προκειμένου να συμπεριληφθεί σε αυτές η διάσταση της βίας και παρενόχλησης στον χώρο εργασίας.

Πολιτική για την πρόληψη και καταπολέμηση της βίας και παρενόχλησης στην εργασία

1. Εκτίμηση κινδύνων βίας και παρενόχλησης στην εργασία
2. Μέτρα για την πρόληψη, τον έλεγχο, τον περιορισμό και την αντιμετώπιση των κινδύνων αυτών, και για την παρακολούθηση σχετικών περιστατικών
3. Ενέργειες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του προσωπικού
4. Πληροφόρηση προς τις κατηγορίες προσώπων που εμπίπτουν στις διατάξεις του Ν. 4808/2021 για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των εργαζομένων και του εργοδότη, συμπεριλαμβανομένων των προσώπων που ασκούν διευθυντικό δικαίωμα ή εκπροσωπούν τον εργοδότη – στο μέτρο και στο βαθμό της δικής τους ευθύνης – σε περίπτωση εκδήλωσης, αναφοράς ή καταγγελίας τέτοιων περιστατικών, καθώς και για τη σχετική διαδικασία
5. Ορισμός ενός προσώπου ως προσώπου αναφοράς («συνδέσμου») αρμόδιου για να καθοδηγεί και να ενημερώνει τους εργαζομένους για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της βίας και παρενόχλησης στην εργασία
6. Προστασία της απασχόλησης και υποστήριξη εργαζομένων θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας, κατά το δυνατόν, με κάθε πρόσφορο μέσο ή εύλογη προσαρμογή

Πολιτική για τη διαχείριση εσωτερικών καταγγελιών

1. Δημιουργία ασφαλών και προσβάσιμων διαύλων επικοινωνίας για την υποδοχή των καταγγελιών και προσδιορισμός των αρμοδίων προσώπων εντός της επιχείρησης για την παραλαβή και εξέταση των καταγγελιών και την ενημέρωση των καταγγελλόντων
2. Έρευνα και εξέταση των καταγγελιών με αμεροληψία και προστασία της εμπιστευτικότητας και των προσωπικών δεδομένων των θυμάτων και των καταγγελλόμενων
3. Απαγόρευση αντιποίνων σε βάρος του θιγόμενου προσώπου
4. Περιγραφή των συνεπειών σε βάρος του θύτη σε περίπτωση διαπίστωσης παραβίασης της απαγόρευσης βίας και παρενόχλησης στην εργασία
5. Συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές και παροχή σε αυτές κάθε σχετικής πληροφορίας, εφόσον ζητηθεί.

Οφέλη για τις επιχειρήσεις που συμμορφώνονται

Με τον Ν. 4808/2021 επιχειρείται να διαμορφωθεί στην Ελλάδα ένα σύγχρονο, περιεκτικό και συνεκτικό θεσμικό πλαίσιο, ειδικά για την πρόληψη και καταπολέμηση της βίας και παρενόχλησης στο πλαίσιο της εργασίας. Η ορθή εφαρμογή των προβλέψεών του, εκτιμάται ότι θα συμβάλει στην προαγωγή των προαναφερόμενων στόχων, με αμοιβαία οφέλη τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τους εργαζόμενους, τους απασχολούμενους και τις λοιπές κατηγορίες προσώπων που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής Συμβουλές καλής συμμόρφωσης

Υπηρεσίες Hellecon για την πλήρη συμμόρφωση με τον νόμο

1. Σύνταξη πολιτικής για την Διαχείριση περιστατικών Βίας και Παρενόχλησης
2. Μελέτης Εκτίμησης Ψυχοκοινωνικών Κινδύνων και ειδικά Κινδύνων που αφορούν Βία και σεξουαλική παρενόχληση στην Εργασία
3. Εκπαίδευση εργαζομένων σχετικά με την Βία και Παρενόχληση στην εργασία